onveilige-hechting

Veilige en onveilige hechting: dit moet je weten

Artikel uit de categorie:

Relatieproblemen hebben niet alleen maar te maken met communicatie. Vaak is er een diepere kern. Die kern ligt 9/10 keer in de kindertijd. Hoe je emotioneel gehecht bent als kind zal een groot deel van je relaties beïnvloeden. Je ouders/ opvoeders zijn de eerste mensen waarmee je een relatie opbouwt. Voelde je je als kind emotioneel veilig bij je ouders? (veilige hechting)

Of heb je je ook als kind vaker emotioneel onveilig gevoeld? (onveilige hechting).

Om dichter bij die kern te komen heb je hier een aantal hulpvragen:

Hoe is je emotionele hechting geweest als kind? 

Door wie ben je opgevoed?

Wat heb je in je opvoeding meegekregen? 

Wat voor gevoelens heb je daar aan overgehouden?

Onze primaire behoefte is veiligheid. Dat begint al in de baarmoeder. Daar ontstaat al een vorm hechting die verder ontwikkeld wanneer je geboren bent. We gaan er dieper op in.

Wat is veilige hechting?

Veilige hechting verwijst naar de kwaliteit van de interactie tussen ouder en kind in de eerste jaren van het leven. Een veilige hechting ontstaat wanneer een ouder responsief is op de signalen van het kind en consistent is in zijn of haar zorg en ondersteuning. Dit kan leiden tot een gevoel van veiligheid en vertrouwen bij het kind en draagt bij aan positieve emotionele, sociale en cognitieve ontwikkeling.

Wat is onveilige hechting?

Onveilige hechting is een emotionele band tussen ouder en kind die ongezonde, onvoorspelbare en onveilige interacties omvat. Dit leidt tot een gevoel van onveiligheid en wantrouwen bij het kind en kan bijdragen aan een verstoorde emotionele, sociale en cognitieve ontwikkeling. In de meeste gevallen zie je problemen ontstaan in relaties op jonge en latere leeftijd. 

Problemen met betrekking tot:

  • Het beheersen/ uiten van gevoelens en emoties
  • Het zelfbeeld
  • Grenzen aangeven
  • Communicatie
  • (Emotionele) veiligheid en stabiliteit creëren voor zichzelf en anderen

Veilige hechting is een belangrijke factor voor de gezonde emotionele en sociale ontwikkeling van een kind.

Onveilige hechting zorgt snel voor een onveilig of onzeker gevoel over de beschikbaarheid en steun van anderen. De drie meest bekende vormen van onveilige hechting: vermijdende hechting, ambivalente hechting en gedesorganiseerde hechting.

1. Vermijdende hechting

Gaven je ouders weinig of geen response op jou als kind? Waren ze afstandelijk wanneer jij als kind emoties en gevoelens toonde? Dan leerde jij al snel dat wanneer je emoties en gevoelens toont, dat er afwijzing volgde. Afwijzing: niet serieus genomen worden, geremd, genegeerd of afgestoten. Dit wordt een patroon waarbij jij als kind zich meer gaat afzetten of afzonderen tegen de ouder(s) in plaats van een gezonde afhankelijkheid te hebben. 

Kenmerken van vermijdende hechting kunnen zijn:

  • Het kind vermijdt of onttrekt zich aan fysiek contact of aandacht van de ouder
  • Het kind is emotioneel afstandelijk of ongevoelig voor de aanwezigheid van de ouder
  • Het kind is onafhankelijk en ontdekt de omgeving op eigen houtje
  • Het kind heeft weinig of geen vertrouwen in de ouder als een veilige haven of bron van steun
  • Het kind heeft moeite met het uiten van emoties of het hebben van intieme relaties.

Wanneer je als kind steeds onafhankelijker wordt ga je steeds meer je eigen weg. Denk aan: 

  • Vroeg uit huis gaan
  • Weinig thuis zijn: op stap of bij vrienden
  • (Fysiek) contact of aandacht vermijden
  • Veel of lang op reis gaan

Heb je een vermijdende hechting? Dan vermijdt je emotionele verbondenheid en laat je je behoeften en gevoelens niet toe. Je kunt je afstandelijk en onafhankelijk gedragen en hebt moeite om hulp te vragen of te accepteren. 

2. Angstige hechting

Ook wel ambivalente hechting genoemd. Gaven je ouders wisselende signalen af wanneer je je als kind opende? De ene keer waren je ouders beschikbaar en dan weer onbereikbaar. Dit creëert een patroon waarbij je als kind angstig en onzeker wordt over de beschikbaarheid van je ouders. Als kind ga je leren wat er voor zorgt dat ze wel beschikbaar zijn en wat niet. Dat zorgt voor een enorme pleasermodus, waardoor je jezelf al snel op de 2e plek zet. Dit kan leiden tot een overmatige afhankelijkheid tussen kind en ouder. Omdat het kind vaak veel verantwoordelijkheid pakt (die niet van het kind is) is er mogelijk ook gebrek aan zelfstandigheid van de ouder. Denk aan een gezin met een (mentaal) zieke ouder.

 Kenmerken van angstige hechting kunnen zijn:

  • Het kind is overdreven afhankelijk van de ouder en heeft moeite met het zijn zonder hen
  • Het kind is angstig of prikkelbaar in situaties waarin de ouder afwezig is
  • Het kind heeft moeite met het reguleren van emoties of het hebben van intieme relaties
  • Het kind is onzeker of wantrouwend in interacties met andere mensen
  • Het kind kan paniekaanvallen of nachtmerries hebben als gevolg van angstige hechting

Wanneer je als kind afhankelijk blijft maak je op latere leeftijd sneller veilige keuzes (schijnveiligheid).

  • Je blijft dicht bij je ouders wonen
  • Als je ver van huis gaat heb je al snel heimwee, dus je blijft niet te lang weg van je thuisbasis
  • Je klampt je al snel vast aan een partner
  • Je bent veel opzoek naar stabiliteit

Mensen met angstige hechting hebben moeite om emotionele verbondenheid te behouden en voelen zich vaak onzeker over de beschikbaarheid en steun van anderen. Ze kunnen afhankelijk zijn van anderen en hebben moeite om alleen te zijn.

hechtingsstijlen

3. Gedesorganiseerde hechting

Ook wel ambigue hechting genoemd. Ambigue betekent dubbelzinnigheid. Heb je vroeger angstaanjagende of traumatische ervaringen opgedaan in je opvoeding? Dat creëert een patroon waarbij je als kind verward bent over de (re)acties van ouders/ anderen. De traumatische ervaring is vaak met een vertrouwenspersoon waarmee je in de basis je veilig voelt, maar door één of meerdere gebeurtenissen is het gevoel van veiligheid compleet verstoord. Dat creëert de dubbelzinnigheid. Het kan komen door (seksuele) mishandeling door één van je ouders, maar ook door anderen in directe omgeving zoals familie, klasgenoten of een docent. Er komt veel angst en onzekerheid bij kijken hoe je je als kind moet gedragen. Je weet niet meer welke relaties veilig zijn of onveilig. Ook kan er veel schaamte en schuld bijkomen om er over te praten, waardoor het veelal onder de tafel blijft. 

Kenmerken van gedesorganiseerde hechting kunnen zijn:

  • Het kind kan verward of geïrriteerd zijn door de aanwezigheid of afwezigheid van de ouder
  • Het kind kan angstig of agressief zijn in interacties met de ouder
  • Het kind kan zichzelf of anderen pijn doen
  • Het kind kan dissociëren of in een trance-achtige staat verkeren in de aanwezigheid van de ouder
  • Het kind kan flashbacks of nachtmerries hebben van gewelddadige of angstige gebeurtenissen

Gedesorganiseerde hechting wordt vaak geassocieerd met kinderen die opgroeien in gezinnen met veel conflicten, geweld of misbruik. Dat hoeft dus niet altijd het geval te zijn. De hechting kan ook veilig zijn in het gezin, maar onveilig door een buitenstaander wat de veilige hechting in het gezin door de war schopt. 

hechting

De spiegelende werking van hechtingsstijlen

Hoe je als kind gehecht bent zul je veel toepassen wat je zelf hebt geleerd. Het wordt door gegeven van ouder naar kind. Het ego houdt vast aan wat hij kent. Daardoor zijn de hechtingstijlen erg duidelijke spiegels. 

Ben je veilig gehecht? 

  • Dan biedt je veel vertrouwen en veiligheid voor anderen. Iedereen kan op je rekenen, je staat klaar voor anderen en kunt ook gemakkelijk en liefdevol je grenzen aangeven. Dit heb je in je opvoeding ook meegekregen.

Ben je vermijdend gehecht?

  • Dan vermijd al snel confrontatie, consequenties en intimiteit. Je vindt het moeilijk om gevoelens en emoties te uiten, laat staan om empatisch te reageren op de gevoelens en emoties van anderen (in intieme relaties). Dit is ook wat je in opvoeding hebt meegekregen.

Ben je angstig gehecht?

  • Dan heb je moeite met alleen zijn. Je bent liever samen en stelt je afhankelijk op, vooral als je zelf emotioneel instabiel bent. Stabiliteit en dingen doen voor anderen is je comfortzone. Ook jouw ouders/ opvoeder zijn zo.

Ben je gedesorganiseerd gehecht?

  • Dan reageer vaak ook dubbelzinnig of onvoorspelbaar. Emoties en en reacties kunnen alle kanten op vliegen. Je doet jezelf of anderen snel pijn met je woorden of daden. Je hebt moeite om je echt thuis te voelen, maar bent daar wel vaak naar op zoek. Dit is ook wat je in je opvoeding hebt meegekregen.

Conclusie

Onveilige hechting leidt vaak tot problemen in sociale en liefdesrelaties en kan veel invloed hebben op de mentale gezondheid. Herken je iets van dit artikel bij jezelf of bij je partner? Dan kan het veel helpen om professionele hulp te zoeken, zodat je kunt werken aan gezonde en veilig relatie met jezelf en anderen.

RE•CONNECT

Een eenvoudig en krachtig spel die jullie relatie versterkt.

ONLINE TRAINING

 

Hoe werkt deze dynamiek en hoe ga je ermee om?

En nu verder...

Meer weten over jouw relatiedynamiek?

Snuffel lekker verder.
Gratis

Doorbreek de dynamiek van aantrekken en afstoten

Wij, Lotte en Rory hebben lang in deze dynamiek gezeten. De lessen van deze training gaan je veel moeite besparen.

Relatieweekend? Uit de dagelijkse sleur, 100% tijd en aandacht voor jullie relatie

Wij begeleiden jullie één of meerdere dagen. Heerlijk genieten in een boshuisje met de juiste balans tussen ontspanning en inspanning...
© 2024 Energy Movement